Хәзерге заман балалары нинди китаплар укый?!

Татнетны үстерү фонды Халыкара балаларны яклау көне уңаеннан 350 гә якын баланың һәм яшүсмернең XI #әдәбимарафон барышында укыган китап/әсәрләрен барлап чыкты һәм аларны киң катлам укучыга тәкъдим итәргә булды.

2020 елның 1-21 апрель көннәрендә үткәрелгән XI Әдәби марафонда 6-16 яшьлек мәктәп укучылары барлыгы 1306 әсәр/китап укыган. Без алар арасыннан иң еш укылганнарын гына (кимендә 2 тапкыр исемлектә очрый) сайлап алдык һәм җәйге каникулларда уку өчен балаларга һәм аларның әти-әниләренә тәкъдим итәргә булдык.

Төгәл 1 айдан - 1 июль көнне XII #әдәбимарафон башланып китәчәк, җәйге марафонда бары тик 18 яшькә кадәрле балалар һәм яшүсмерләр генә катнаша алачак. Җәй көне үткәреләчәк марафоннан соң балалар өчен китап/әсәрләр исемлеге тагын да артыр, якын киләчәктә аларны да сезнең игътибарга тәкъдим итәрбез, дип ышанып көтеп калабыз!

Җәйге каникулларда балаларга укырга кызыклы булган 140 китап/әсәр:

1. Абдулла Алиш "Алиш варислары" "Әкиятләр илендә" "Койрыклар" "Куян кызы" "Нечкәбил" "Сертотмас үрдәк" "Чукмар белән Тукмар" "Якты күл буе"
2. Адлер Тимергалин "Таш алиһә"
3. Айгөл Әхмәтгалиева "Мин гашыйк булдым"
4. Айдар Хәлим "Безнең кызлар" "Тал баласы Талхаветдин"
5. Айсылу Галиева "Соңгы каникул"
6. Алмаз Гыймадиев "Телефонлы кәҗә"
7. Альберт Хәсәнов "Бүре баласы Чатан"
8. Аяз Гыйләҗев "Язгы кәрваннар"
9. Бари Рәхмәт "Иң күңелле чак"
10. Вакыйф Нуриев "Бүре кадәр бүрек" "Ни хәлең бар, балам"
11. Вахит Имамов "Сөләйман солтан"
12. Габдрахман Әпсәләмов "Икенче гомер"
13. Габдрахман Әпсәләмов "Ак чәчәкләр"
14. Габдулла Тукай "Бәхетле бала" "Туган тел" "Сагыныр вакытлар" "Сабыйга" "Су анасы" "Кошчык" "Шаян песи" "Бала белән күбәләк" "Шүрәле" "Эш беткәч уйнарга ярый" "Карлыгач" 
15. Гадел Кутуй "Тапшырылмаган хатлар" "Рөстәм маҗаралары"
16. Газинур Морат "Йолдыз илчеләре"
17. Галимҗан Гыйльманов "Илекәй батыр" "Алдакчы тукран" "Телефонлы кәҗә" "Фил төшкә сыймый" "Тәртипсез малай"
18. Галимҗан Ибраһимов "Алмачуар" "Кызыл чәчәкләр" 
19. Гамил Афзал "Туган як моңнары"
20. Гаяз Исхакый "Кәжүл читек" "Зөләйха"
21. Гәрәй Рәхим "Иске самавыр торбасы"
22. Гомәр Бәширов "Намус" "Нурҗиһан" "Туган ягым яшел бишек" 
23. Госман Бакиров "Дуслар"
24. Гөлзада Бәйрәмова "Син һаман шул сандугач"
25. Гөлсинә Галимуллина "Кояшлы дала кызы"
26. Гөлфия Исхакова "Президент булам"
27. Гөлшат Зәйнәшева "Тыңларсыңмы җырларымны"
28. Дәрҗия Аппакова "Кечкенә Бануның тарихы" "Шыгырдавык башмаклар"
29. Әдип Маликов "Яшьлек утравым"
30. Әлфия Ситдыйкова "Утлы җимеш"
31. Әмирҗан Моталлапов "Без дә малайлар идек"
32. Әмирхан Еники "Ана һәм кыз" "Матурлык" "Кем җырлады?" "Әйтелмәгән васыять " "Юлчы"
33. Әхәт Мушинский "Кара күркә, кызыл ыштан..."
34. Әхәт Сафиуллин "Кешене өмет яшәтә"
35. Әхмәт Дусайлы "Дошман"
36. Әхмәт Ерикәй "Кәккүк"
37. Әхмәт Исхак "Туган илем"
38. Әхмәт Фәйзи "Тукай"
39. Җәвад Тәрҗенов "Җиләкле көннәр" "Карурман кунаклары" "Илебез чигендә" "Ачкыч һәм баскыч" "Кикирикүк" "Кояш" "Тирбәнеп таган атын" 
40. Заһид Мәхмүди "Елак агач"
41. Зинаида Захарова "Зирәк куян" "Тылсымлы сарай"
42. Зифа Кадырова "Сагынырсын, мин булмам"
43. Ибраһим Гази "Малайлыкта кунакта"
44. Идрис Туктаров "Ялкау өчен ботка суынган"
45. Илдар Юзеев "Алма пеште" "Бәби Ай" "Миләүшә" "Тормышыңны матурлаган" 
46. Илдус Диндаров "Беренче кар"
47. Илдус Кашфразыев "Имтихан"
48. Илсөяр Иксанова "Кышкы канәферләр"
49. Йолдыз Шарапова "Йолдыз алмасы" "Китаплы кич" "Колаклы коймаклар"
50. Камил Кәримов "Көмешем" "Ундүрт яшьтә"
51. Касыйм Тәхау "Өч әкият"
52. Каюм Насыйри "Әбүгалисина" 
53. Кәрим Тинчурин "Искәндәр"
54. Клара Булатова "Безнең як" "Татарстан бәхет җырым син" "Җиде тубал бәхет"
55. Кояш Тимбикова "Песи, песи пескәем" "Алдашмаса өйрәнгәндә" "Карахмәт маҗаралары"
56. Ландыш Әбүдәрова "Мандариннар" "Чәкчәк"
57. Лена Шагыйрьҗан "Туган телгә мәдхия" "Кәрәз төбе каты бал"
58. Ленар Шәех "Балачак энциклопедиясе" "Безнең урманда" "Әкиятче малай" "Шугалак"
59. Ләбиб Лерон "Транзистор үч ала" "Кояшны кочкан малай" "Җил көймәсе"
60. Ләбибә Ихсанова "Гөлләр кояшка карый" "Ике әни һәм бер математика" "Әтисенең улы" 
61. Ләлә Сабирова "Башка чараң юк!.." "Көнләшерлек шул!" "Укытучы апа" "Ял булгач ял"
62. Лилия Закирова "Рөстәм маҗаралары" "Яшисе килә"
63. Марат Кәбиров "Бердәнбер һәм кабатланмас" "Канатлы кеше"
64. Марс Якудин "Тегермән ташлары"
65. Марсель Галиев "Уйна әле" "Аю указы"
66. Мәдинә Маликова "Арыш тәме" "Кызыл гөл" "Юлларның кояшлы ягыннан"
67. Мәҗит Гафури "Айсыз төн" "Насыйхәт"
68. Мәрди Рәфыйков "Без дә малайлар идек" "Урманчы малае"
69. Мәрзия Фәйзуллина "Чебиләр зарядкасы"
70. Мәхмүт Хәсәнов "Ут малай" Язгы аҗаган" "Мин мактанчык түгел"
71. Миргазиян Юныс "Шәмдәлләрдә генә утлар яна"
72. Мөдәррис Әгъләмов "Серле йөрәк" "Ямь яшел"
73. Мөҗәһит Әхмәтҗанов "Әнием канатлары" "Бәхет юлы" "Туган авыл"
74. Мөнирә Сафина "Өзелә үзәкләрем" "Яратам дип әйтә алмадым"
75. Мөхәммәт Мәһдиев "Кеше китә - җыры кала" "Без - кырык беренче ел балалары" "Фронтовиклар"
76. Мөсәгыйт Хәбибуллин "Батыйхан һәм Ләйлә" 
77. Муса Җәлил "Бер шигырь" "Ирек" "Карак песи" "Кечкенә дусларга" "Кызыл ромашка" "Парашютсыз курчак" "Сандугач һәм Чишмә" "Хат" "Ышанма" 
78. Наил Ислами "Тәмле татлы туган телем"
79. Нәби Дәүли "Яшәү белән үлем арасында"
80. Нәбирә Гыйматдинова "Сәвилә" "Уйламаган көнем юк"
81. Нәҗибә Сафина "Бәгырь җимешкәе" "Песи бәхете"
82. Нәҗип Думави "Болгар кызы Тойгы туташ"
83. Нәкый Исәнбәт "Аккош" "Мыраубай батыр" "Урман сагышы"
84. Нәкыйп Каштанов "Бөркеткә сәлам әйтегез" "Читекле алмагач"
85. Нур Ахунов "Тәмле төш"
86. Нур Баян "Сайланма әсәрләр"
87. Нур Әхмәдиев "Мырауҗанның туган көне"
88. Нурия Сәйяр "Әтәч менгән киртәгә" "Чигүче кыз Алтынай"
89. Һади Такташ "Ак чәчәкләр" "Мокамай" "Тәүфыйкле песи" "Урамда" "Мәхәббәт тәүбәсе" 
90. Рабит Батулла "Кияү" "Колакчын Тафи" "Курай уйный бер малай" "Кылдан нечкә, кылычтан үткен кыйссасы" "Алып батыр маҗаралары"
91. Равил Фәйзуллин "Биеклек" "Туган өйдә күргән төш" "Бинокль"
92. Равилә Шәйдуллина-Мурат "Карт шомырт хатирәсе"
93. Разил Вәлиев "Дустым" "Песи төш күргән" "Сабан туенда" "Нәни принц (тәрҗемә)"
94. Раил Гатауллин "Иң зур сер"
95. Рафаил Газиз "Бердәнбер" "Ачык тәрәзәләр" "Савап"
96. Рафаил Төхфәтуллин "Балам көлүе" "Йолдызым"
97. Рафис Гыйззәтуллин "Йокы чүлмәге" "Тылсымлы сүз" "Оныгы әбисен ничек кунак итте" "Очучы буласым килә" "Яшьнәп үткән яшьлек"
98. Рафис Корбан "Тимерле чәй" "Алмалы төн" "Ел фасыллары" "Чыпчык"
99. Резеда Вәлиева "Ялкаулык килгән диләр…" "Китмә сөю" 
100. Ренат Харис "Кар алды" "Сөен!" "Бәйрәм" "Яз исе"
101. Рәмзия Габделхакова "Канатсыз очыш" "Нишләттегез Гөлкәйне" "Сират күпере"
102. Рәшит Бәшәр "Ачык капка" "Былбыл оясы" "Гөлҗимеш" "Сандугачлы бишек"
103. Ринат Мөхәммәдиев "Сания" "Фатыйма апа" "Киребеткән кыз"
104. Ринат Нуруллин "Укымышлы чыпчыклар" 
105. Рифат Сәлах "Чәчәк яраткан песи" "Ак фәрештә"
106. Рифә Рахман "Йолдызлар төстән язганда" "Онытырмын, димә"
107. Ркаил Зәйдулла "Ак эт" "Сабантуй сөлгесе"
108. Роберт Миңнуллин "Айның татлы яктысы" "Алма бабай" "Балачак энциклопедиясе" "Батырлык эшләр идем" "Кайтыгыз кошкайлар!" "Балачакка ешрак кайтыгыз" "Дөньядагы иң зур алма" "Әни, мин көчек күрдем" "Әтәч менгән киртәгә" "Кунакка килегез!" "Күчтәнәч" "Мин мактанчык түгел" "Мөгезборын белән озынборын" "Өйрәнеп кенә киләм..." "Сөенсеннәр әле сабыйлар" "Энекәш кирәк миңа" "Яфрак туе" һ.б. шигырьләре
109. Роза Хафизова "Кашкарыйлар озын гомерле" "Киек каз юлы"
110. Рөстәм Бакиров "Бүректәге чеби" 
111. Рөстәм Галиуллин "Гипнозчы малай" "Әти" "Имтихан" 
112. Сания Әхмәтҗанова "Белем алиһәсе - Әлифба" "Кунак яз" "Очты, очты"
113. Сәгыйть Рәмиев "Дөньяга"
114. Сәгыйть Сүнчәләй "Таң"
115. Сәйдә Аппакова "Тузмый торган бүләк"
116. Сәмига Сәүбановна "Фил малае зур колак" "Моң" 
117. Сәяф Шәйхи "Җан авазы" "Керсез балкыш" "Һәр минутым ярсу дулкын"
118. Сибгат Хәким "Бу кырлар, бу үзәннәрдә" "Сусау"
119. Солтан Шәмси "Җир-анага нигә ямансу" "Ут хәйләсе"
120. Фаил Шәфигуллин "Акбай белән Карабай" "Бер малай, өч аргамак"
121. Факил Сафин "Кошлар яратучы малай" "Кибеткә баручы аю" "Кызык итте" "Ләлә белә Арслан" "Әйдәгез дуслашыйк"
122. Фатих Әмирхан "Хәят"
123. Фатих Кәрим "Ант" "Илең турында уйла" "Кыр казы" "Сагындым"
124. Фатих Хөсни "Йөзек кашы" "Адәм балалары"
125. Фәйрүзә Мөслимова "Башка кеше" "Каен җылысы" "Ярату яралары"
126. Фәнис Яруллин "Ак төнбоек" "Ачсаң күңел тәрәзәләрен" "Әйтелми калган сүз" "Зәңгәр күлдә ай коена" "Кайту" "Молодец минем әби" "Җир әйләнә" "Сорау билгесе" "Тозлы тамчы" "Тыкрык янындагы өй" "Ялкау ялы" "Яралы язмышлар"
127. Физалия Дәүләтгәрәева "Вәсилә"
128. Фирүзә Җамалетдинова "Тешле карандаш" 
129. Флера Тарханова "Карлыган белән чия"
130. Фоат Садриев "Аппакай" "Бәхетсезләр бәхете" "Таң җиле"
131. Хәкимҗан Халиков "Ничек тизрәк үсәсе?" "Сакчы күркә" "Бәхет чишмәсе" "Иң гадел дус" "Канатлы куян"
132. Халисә Мөдәррисова "Соңгы сер"
133. Хәсән Туфан "Кайсыгызның кулы җылы" "Ромашкалар" "Якыная бара" "Матур бу дөнья"
134. Шәйхи Маннур "Кояш, чык,чык!" "Малайларга, кызларга" 
135. Шәмсия Җиһангирова "Илаһият" "Җирсү"
136. Шәриф Камал "Авыл мөгаллиме" "Акчарлаклар"
137. Шәриф Хөсәенов "Әни килде" "Мәхәббәт сагышы"
138. Шәүкәт Галиев "Акыл теше кемгә чыга?" "Дуслык балы" "Сабантуйда җиңелгән малай" "Шәвәли шуклыгы"
139. Эльмира Шәрифуллина "Әтием" "Әтиле булу кирәк" "Мизгел" "Моң"
140. Ярлы Кәрим "Әсәрләр җыентыгы

Шулай ук, әлеге исемлектә түбәндәге хрестоматияләр/журналлар бар, аларны да, һичшиксез, укырга тәкъдим итәбез:

1. "Гөлбакча" балалар бакчалары өчен шигырьләр җыентыгы
2. Мәктәп китапханәсе "Балалар фольклоры" "Хәзерге балалар шигърияте"
3. Татар халык әкиятләре 
4. Татарстан халыклары әкиятләре
5. "Иң матур сүз "хрестоматиясе
6. "Салават күпере" журналы
7. "Тылсымлы куллар" журналы
8. "Ялкын" журналы
9. "Миллион татар" журналы
10. "Сабантуй" журналы

PS. Балалар яратып укыган популяр китаплар/әсәрләр исемлеге #әдәбимарафон проекты кысаларында Татнетны үстерү фонды тарафыннан (http://tat-i.net) "Татар китабы йорты" (https://www.instagram.com/tatar_kitabi_yorti) һәм "Гаилә һәм мәктәп" журналы (https://www.instagram.com/gaile_mektep) тәкъдимнәре белән, Белем.ру компаниясе (http://ooo.belem.ru) ярдәме белән әзерләнде.

Чыганак: «Татнетны үстерү фонды»