Рөстәм маҗаралары. Расад.

Беренче бүлек

Барлык бүлекләр

Сталинградчылар үлемнең нәрсә икәнен белмичә, дөресе — үлемне белергә дә теләмичә, аннан курыкмыйча сугыштылар, дошман уты өзлексез рәвештә явып торса да, совет баһадирлары постларын ташламадылар. Билләренә гранатлар аскан хәлдә, танк астына таш­ланып, танк белән бергә һәлак булдылар, әмма дошман гаскәрләрен алга җибәрмәделәр.

Сталинградчылар белән бергә Рөстәм дә сугышка катнашты, ләкин сугыштан ул, җиңелчә яраланып, бик тиз чыкты. Аның сул аягын шаян пуля чеметеп узды, ләкин ул узе бер генә немецны да үтерә алмады.

Ул аксый-аксый читкә китеп утырды. Яралану аны нык уйланырга мәҗбүр итте. Докторларга күренә ал­мау, ярасын үзенә бәйләргә туры килү, аксау һәм сыз­лаулар аны бик аз пошындырдылар. Ул ялгызлыктан сызланды, сугышка кереп тә, анда үзенә эш таба ал­мауга борчылды. Болай бит бер дә юкка үлүең мөмкин. Бу шаян пулясы каян килеп эләкте тагын... Әрнетүенә түзәр хәл юк. Кычкырып еласаң, җиңелрәк тә булыр иде, бәлки, ләкин ярамый. Түзәргә кирәк. Аягы өзелгән командир акыру түгел, ыңгырашмады да, тешләрен ге­нә шыгырдатты.

Ике-өч көн уйланып йөри торгач, Рөстәм разведчик­лар блиндажына килеп эләкте һәм шунда тыңлаган сүзләр йогынтысында немецларга каршы немецлар ягына чыгып көрәшергә карар итте.

Бу куркынычлы сәфәргә ул кич белән кузгалды. Аның бәхетенә каршы, сугыш тынган чак иде, бары тик уяулыкны сиздерер өчен генә кемнәрдер сирәк-мирәк аткалап куялар иде. Рөстәм миналаштырылган сукмак­ларга яки кырларга эләкмәс өчен саклана-саклана юлның уртасыннан атлап барды. Пулялар сызгырганда ятып ял итте. Төнлә белән кырларга прожекторлардан якты тас­малар төште, һавага аллы-гөлле гирляндалар асылды һәм ракеталар очты, күккә таба чаткылар сыман утлы пулялар сибелде.

Таң атканда, Рөстәм немецлар тылында иде инде. Ул ике юл чатында блиндаж янында суярга ашатылган чучкадай симез, чиертсәң каны чәчрәп чыгарга әзер торган, бүртенгән йөзле немец офицерын очратты. Рөс­тәм пистолетын чыгарды һәм, моңарчы күргән барлык газап-михнәтләр өчен ачу кайтарырга теләп, офицерга атып җибәрде. Офицер, киселгән агачтай, җиргә ауды. Рөстәм блиндажга керде, анда кәгазь кисәгенә: «Мин үтердем. Партизан Расад»,— дип язды һәм аны үтерел­гән немец офицерының кесәсенә салды.

«Һәрбер кызылармеец берәр немец солдатын үтерсә дә, сугыш күптән беткән булыр иде». Бу җөмләне Рөстәм фронтка килгәч ишетте. Хәзер ул аны яңадан хәтерләде һәм үзендә тирән канәгатьләнү сизде. Ләкин бу канәгатьләнү озакка бармады. Күзгә телеграмм бага­насына кадакланган фанер тактасы чагылды. Ул блин­дажга кайтты һәм: «Монысы Фатих абый өчен!»— дип тагын бер немецны атып үтерде.

Рөстәм Асадуллин ничек эш итәргә кирәклекне хәзер яхшы аңлый иде. Җае чыккан саен ул исәпне арттыра торды, һәм «партизан Расад» сүзләре немецлар арасын­да телгә дә керә башлады инде.

Төннәрдән бер төнне безнең каһарманыбыз снаряд­лар төягән һәм юлга чыгарга әзер торган немец маши­наларын очратты. Ул ике-өч сәгать буена шул колонна тирәсендә чуалды һәм, кулларын авырттыра-авырттыра, баллоннарның кайсын кисеп, кайсын тишеп, колон­наны сафтан чыгарды. Алгы машинаның бозык тәгәр­мәченә гадәтенчә «Партизан Расад» дип язу тыгып кал­дырды.

Бу искиткеч вакыйганы тикшерергә ниндидер усал полковник килде. Ул кемнедер тиргәде, кемнедер кулга алырга кушты, кемнедер тотып яңаклады. Немецларны үзара кыйнаштыру Рөстәмгә кызык тоелды, аның кәе­фе килде. Ул «партизан Расад» дигән язу кисәген әлеге полковникның кесәсенә салды һәм аңа атып җибәрде.

—  Тотыгыз! Бәйләгез!

—  Атыгыз! — дип акыру-бакыру китте, шау-шу кузгалды. Ләкин кемне тотарга, кемне бәйләргә, кемне атарга белмәделәр. Берсе икенчесеннән шикләнде. Җә­рәхәтләнгән полковник кесәсеннән дәһшәтле язу килеп чыккач, берәм-берәм сыздырта башладылар.

Полковникка бүтән пуля кирәк түгел иде инде. Ул «партизан» сүзен ишетүгә йөрәк ярылуыннан үлде.

19нчы бүлек. Рөстәм маҗаралары. Татарча җыр.