Яңа кагыйдәләр: 2024 елда укучыларны нинди үзгәрешләр көтә?

Яңа уку елына бик аз вакыт калды. 1 сентябрьдән укучыларны, ата-аналарны һәм укытучыларны күп үзгәрешләр көтә. Үзгәрешләрнең күп өлеше 2024 елның 1 сентябреннән үз көченә керәчәк.

Хезмәт дәресе

Мәсәлән, 1 сентябрьдән расписаниедә яңадан «Хезмәт» предметы барлыкка киләчәк. Ул гамәлдәге «Технология» предметын алыштырачак. Бу балаларга уңышлы киләчәк өчен кирәкле социаль-көнкүреш күнекмәләрен үстерергә мөмкинлек бирәчәк. Укучыларны үз һөнәрләрен сайларга әзерләү – хезмәт дәресенең төп бурычларыннан берсе.

Башлангыч мәктәптә хезмәт дәресләре атнага бер тапкыр үткәреләчәк. Башлангыч сыйныф укучылары кәгазь, картон, тукыма, табигый материаллар, пластик, поролон, фольга һәм башка төрле материаллар белән шөгыльләнәчәк. Алар слесарьлык нигезләренә, тегүгә һәм кулдан эшләүнең башка күнекмәләренә өйрәнәчәкләр.

5-9 сыйныфлар өчен хезмәттә укыту программасына мәҗбүри һәм вариатив модульләр кертеләчәк. Мәҗбүри модульләр бишәү булачак - «Җитештерү һәм технологияләр», «Эшкәртү технологияләре һәм азык-төлек продуктлары», «Компьютер графикасы. Сызым», «Робототехника» һәм «3-D модельләштерү, прототиплаштыру, макетлаштыру».

Моннан тыш, укучылар өстәмә өч модуль сайлый алачак — «Автоматлаштырылган системалар», «Терлекчелек» һәм «Үсемлекчелек».

Яңа хезмәт программасының төп өстенлекләре – төрле материаллар белән эшләүнең база күнекмәләрен үзләштерүдә, һөнәрләр дөньясы белән танышуда. Сызым һәм график грамотага аерым игътибар биреләчәк, шулай ук «Робототехника» модулендә пилотсыз очу аппаратлары турында бүлекләр кертеләчәк. 

Телефон

Дәресләрдә хәтта белем бирү максатларында да кәрәзле телефоннарны куллануны тыю мәктәпләрдә яңа уку елыннан кертелә.

Узган елның декабрендә Дәүләт Думасы мәктәпләрдә телефоннар куллануны чикләү турындагы канун кабул итте. Закон мәктәпләрдә дәресләр вакытында кәрәзле телефоннардан файдалануны тыя, бары тик тормыш һәм сәламәтлеккә куркыныч янау белән бәйле ашыгыч очраклар керми.

Тәнәфесләр вакытында телефоннан файдаланырга мөмкин, чөнки ул укучынының шәхси милке булып тора. 

«Куркынычсызлык нигезләре»

Шулай ук яңа уку елында мәктәп расписаниесендә гадәти ОБЖ урынына «Иминлек нигезләре һәм Ватанны саклау» дигән яңа предмет барлыкка киләчәк. Яңалыкның максаты – укучыларда Ватанны саклауга әзерлек һәм тормыш иминлеге культурасының база дәрәҗәсен формалаштыру.

Предмет укучыларны хәрби хезмәткә әзерләнергә өйрәтәчәк. «Ватанны саклау һәм иминлек нигезләре» укыту предметы Россия Федерациясенең барлык мәктәпләрендә 8-11 сыйныфларда кертелә һәм атнага бер тапкыр үткәреләчәк.

Мәсәлән, урта мәктәптә гадәттән тыш хәлләр шартларында яки хәрби куркыныч туганда халыкны яклау өчен илдә нинди чаралар уздырылуын аңлаталар. Укучыларны «Игътибар!» сигналы яңгыраганда саклану чараларыннан файдаланырга өйрәтәчәкләр. Шулай ук укучыларга ату коралының сугышчан үзлекләре һәм төзелеше һәм гомумхәрби уставларның нигезләмәләре белән танышырга туры киләчәк.

10-11 нче сыйныфларда теоретик белемнәр практик күнекмәләр белән ныгытылачак, шул исәптән строй, тактик, ут, инженер, хәрби-медицина һәм техник әзерлек.

Гомумән алганда, мәктәп укучыларында хәрби хәрәкәтләр алып бару шартларында беренче ярдәм күрсәтү кагыйдәләре турында белемнәр формалаштырылырга, массакүләм зарарлану коралының хәрби үзлекләре һәм аннан саклану ысуллары, һава һәм диңгез пилотсыз очкычлары һәм аларны заманча сугыш шартларында куллану, цифрлы тирәлектә куркынычларга каршы тору турында күзаллау булырга тиеш.

Укучылар шулай ук юл хәрәкәте кагыйдәләрен, янгын куркынычсызлыгы нигезләрен, гадәттән тыш хәлләр вакытында эш итү тәртибен өйрәнәчәкләр.

Мәктәп формасына ГОСТ

2024 елда мәктәп формасына дәүләт стандартын кертү планлаштырыла. ГОСТ быелның II яртыеллыгында расланачак, ә 2025 елның уртасыннан үз көченә керәчәк.

ГОСТта ассортимент, төр, төс яки дизайн түгел, ә барыннан да элек форманың куркынычсызлык күрсәткечләренә һәм куллану үзлекләренә таләпләр язылган. Төп максат – мәктәп киемнәрен әзерләгәндә түбән сыйфатлы материаллар куллануга юл куймау. Форма көндәлек һәм тантаналы киемнәргә бүленә.

Документ нигезендә мәктәп формасы уңайлы, эстетик, балалар яши торган җирлекнең һава шартларына туры килергә тиеш. 

Моннан тыш, мәктәп формасы ертылуга, ышкылуга чыдам булырга тиеш, ә аның күләме биш юганнан соң үзгәрмәскә, материаллары буяуга чыдам булырга тиеш.

Укытучыларны яклау

Яңа уку елыннан закон педагогларга укучыларга кисәтүләр ясарга рөхсәт итәчәк. Шулай ук яңа законда педагогның кешелек дәрәҗәсен хөрмәт итү, физик һәм психик көчләүнең барлык формаларыннан, шәхесне мыскыллаудан яклау хокукы билгеләнде. Моңа кадәр мондый хокук укучыларда гына булган.

Моның өчен «Мәгариф турында» Федераль законны дәресләрдә дисциплинага һәм уку йортында үз-үзеңне тоту кагыйдәләренә таләпләр куярга мөмкинлек бирә торган нигезләмәләр белән тулыландырдылар, ә укучыларны югарыда санап үтелгән нормаларны үтәргә мәҗбүр итәчәкләр.

Моннан тыш, уку йортлары администрацияләре педагогларның кагыйдәләрне бозучы укучыларга карата дисциплинар җәзалар куллану турындагы мөрәҗәгатьләрен карарга тиеш.

ОГЭда калькулятор

2024 елдан 9 класс укучыларына математикадан имтихан тапшырганда программалаштырылмаган калькулятордан, белешмә мәгълүматсыз линейкалардан һәм контроль-үлчәү материаллары белән бергә бирелә торган белешмә материаллардан рәсми рәвештә файдаланырга рөхсәт ителәчәк.

Калькулятор берничә таләпкә җавап бирергә тиеш: арифметик исәпләүләрне (кушу, алу, тапкырлау, бүлү, тамыр чыгару) һәм тригонометрик функцияләрне (sin, cos, tg, ctg, arcsin, агссоѕ, arctg) исәпләүне тәэмин итәргә, мәгълүмат базаларын сакларга һәм бәйләнеш функцияләре булмаска мөмкинлек бирмәскә.

Моннан тыш, унберенче сыйныф укучылары югары уку йортына кергәндә БДИ нәтиҗәләренә өстәмә баллар ала алачак. Сүз Олимпия, Паралимпия һәм Сурдлимпия уеннары программаларына кертелгән спорт төрләре буенча Россия чемпионнары һәм Россия Кубогы ияләре турында бара. Шулай ук мәктәпне тәмамлаганнан соң алган алтын яки көмеш медальнең булуы, хәрби хезмәт узу, махсус операция барышында ирекле формированиеләрдә булу индивидуаль казанышлар буларак исәпкә алыначак.

Гаилә кыйммәтләренә таянып

2023 елдан өлкән сыйныф укучылары өчен «Мөһим сөйләшүләр» яки сыйныфтан тыш эш кысаларында Гаилә белеме буенча дәресләр үткәрергә тәкъдим ителде. 2024/2025 уку елында 5-11 сыйныф укучылары өчен дәрестән тыш эшчәнлеккә яңа фән – «Гаилә белеме» кертеләчәк. Инициатива РФ Президенты Владимир Путинның Гаилә елы турындагы Указын гамәлгә ашыру кысаларында эшләнде.

Предметның төп максаты – яшүсмерләрне киләчәк гаилә тормышына һәм балалар тууга әзерләү, шулай ук гаилә кыйммәтләренә таянып яшүсмерләр бергәлеген формалаштыру.

Фото Фрипик сайтыннан.