Гармун белән сугышка...

Ми­нем ба­бам Сө­ләй­ма­нов Га­яз Сө­ләй­ман улы 1911 ел­да Тү­бән Аб­дул авы­лын­да кресть­ян га­и­лә­сен­дә дүр­тен­че ба­ла бу­лып дөнь­я­га ки­лә. Ул кеч­ке­нә­дән гар­мун уй­нар­га өй­рә­нә. Сө­ләй­ман­нар нә­се­ле Тү­бән Аб­дул һәм Ел­хо­вой авыл­ла­рын­да гар­мун­чы­лар бу­ла­рак дан тот­кан. Гар­мун­чы егет үзе­нең тор­мыш юл­да­шын Ор­мыш­лы авы­лын­да оч­ра­та. Мин­са­фа әби бе­лән алар дүрт ба­ла тәрбиялиләр. Лә­кин ул чор­да ба­ла­лар үле­ме га­дә­ти кү­ре­неш бул­ган. Алар­ның да ике ба­ла­сы бик яшь­ли дөнья куя, ми­нем әби­ем Гөл­си­нә һәм аның эне­се Габ­де­рә­шит ке­нә го­мер­ле бу­ла.

Дәһ­шәт­ле су­гыш ел­ла­ры без­нең авыл­ны да чит­лә­теп үт­ми. Яшь ир-егет­ләр бер-бер арт­лы су­гыш­ка ки­тә. Алар ара­сын­да без­нең Га­яз ба­ба­быз да бу­ла. Кул­тык ас­ты­на гар­му­нын кыс­ты­рып, ул да су­гыш­ка ки­тә. 

Ә­би­ем сөй­лә­гән­нәр­дән: «Ә­ти­ем раз­вед­чик бу­лып хез­мәт ит­кән. Чи­рат­та­гы раз­вед­ка ва­кы­тын­да «тел» алып кай­та. Шу­ның өчен аңа ун көн­лек ял би­рә­ләр. Шул кыс­ка гы­на ялы­на кайт­кач, мин аның те­зе­нә ме­неп утыр­дым, күк­рә­ген­дә­ге ме­даль­лә­рен то­тып-то­тып ка­ра­дым». Әм­ма бу очрашуны ба­бам­ның якын­на­ры бе­лән соң­гы тап­кыр кү­ре­шүе икән­ле­ген ул ва­кыт­та бер­се дә бел­мә­гән­дер. 

1944 ел­да ул һә­лак бу­ла. Аның кай­да кү­ме­лү­ен дә бел­мә­гән­нәр. Әби­ем, Сө­ләй­ма­но­ва Гөл­си­нә Га­яз кы­зы, «Хә­тер» ки­та­бы чы­гу хә­бә­рен ишет­кәч, эз­лә­нү эш­лә­ре­нә ке­ре­шә. Мәс­кәү­дә чы­га тор­ган «Ком­со­мольс­кая прав­да» га­зе­та­сы ре­дак­ци­я­се­нә хат яза. Җа­вап озак көт­тер­ми. Га­яз ба­ба­быз­ның һә­лак бул­ган, җир­лән­гән уры­нын хә­бәр итә­ләр.

Нәкъ шул ел­лар­да әни­ем Гөл­нар­ның Да­мир абый­сы ба­бам җир­лән­гән ти­рә­ләр­дә Со­вет Ар­ми­я­се саф­ла­рын­да хез­мәт итә. Гөл­си­нә әби­ем әти­се­нең эне­се Ха­рис бе­лән Га­яз ба­бай кү­мел­гән урын­га, Лат­ви­я­нең До­бе­ле ра­йо­ны Ау­цев өя­зе Ску­яс авы­лын­да­гы ту­ган­нар ка­бер­ле­ге­нә юл то­та. Да­мир абый­га да үзе­нең ко­ман­до­ва­ни­я­се бе­лән бер­гә ме­мо­ри­аль комп­лекс­ка ба­рып, чә­чәк­ләр са­лу бә­хе­те на­сыйп бу­ла. Ме­мо­ри­аль так­та­да 3923 Со­вет хәр­би­е­нең исе­ме языл­ган.

Зи­лә Де­вят­ки­на, Ел­хо­вой ур­та мәк­тә­бе, 5 нче сый­ныф.