Ромашкалар ак булсын!

Тема: «Ромашкалар ак булсын!» (М. Җәлилнең «Красная ромашка»
шигыре буенча).
Балаларның яше: мәктәпкә әзерлек төркеме
Интеграцияләнгән белем бирү эшчәнлекләре: сөйләм үстерү,
социаль — коммуникатив үсеш
Максат: балаларны татар шагыйре Муса Җәлил тормышы һәм иҗаты
белән таныштыру, «Кызыл ромашкалар» шигыре аша балаларда патриотик
хисләр тәрбияләү.
Программа бурычлары:
тәрбияви: балаларны герой, батырлык төшенчәләре белән таныштыру;
балаларның герой-шагыйрь М. Җәлил турында белемнәрен системалаштыру.
үстерүче: бәйләнешле сөйләм үстерү, патриотик хисләр тәрбияләү .
белем бирүче: рәсем осталыгын үстерү.
Көтелгән нәтиҗәләр: балалар Муса Җәлилнең тормышы, иҗаты белән
танышу, «Кызыл ромашкалар» шигыре аша сугышнын нинди авыр
булганына инану.
Аерым эш: практик эш вакытында балаларга ярдәм итү.
Сүзлек эше: герой, батыр, сугыш
Алдан эшләнгән эш: «Кызыл ромашкалар» шигыренә иллюстрацияләр
карау, Муса Җәлил китапларын карау, әсәрләренә иллюстрацияләр карау.
Җиһазлау: М. Җәлил портреты, Муса Җәлилнең «Кызыл ромашка»
шигыренә иллюстрация.
Таратма әсбаплар: ак гуашь, яшел кәгазь битләре, кисточкалар
Барышы:
Тәрбияче: Исәнмесез балалар, бу юлларны тыңлагыз әле.
«Үлгәч, герой үлмәячәк —
Батырлык гасырлар дәвамында калачак.
Исемеңне көрәш белән данла,
Аның авызында тынлык булмасын!»
Бу Муса Җәлилнең «батырлык турында» шигыреннән өзек. Быел аның
тууына 110 ел тула.
Без бүген сезнең белән герой һәм батырлык турында сөйләшәчәкбез.
Балалар, ә кем ул герой?
Балалар: герой-батыр кеше, кыю кеше, көчле кеше, тәвәккәл кеше,
ярдәмчел кеше, намуслы кеше, үз гомерен куркыныч астына куйган кеше.
Тәрбияче: балалар, сез барысын да дөрес әйттегез. Герой ул батыр,
кыю, көчле кеше. Кыю, батыр көрәштә, ярышларда җиңүче , Ватан өчен
көрәштә җиңүче. Татар халкы геройлар һәм батырлык турында күп
мәкальләр белә.
Мәкальләр:
Батырның ярты һөнәре — тәвәкәллек.
Көчле өчен авырлыклар юк, кыю өчен кыенлыклар юк.
Әгәр Туган ил яши икән, герой да югалмаячак.
Тәрбияче: балалар, без сезнең белән Муса Җәлилнең кайбер
шигырьләре белән таныштык. Нинди шигырьләре хәтерегездә калды?
Балалар: «Әтәч», «Карак песи», «Кызыл ромашка».
Тәрбияче: аларда Муса Җәлил табигатькә, гаиләсенә, аны чолгап
алган һәр нәрсәгә үзенең сакчыл мөнәсәбәтен күрсәтә. Ул үз Ватанына ничек
караган? Ул бәхетле яшәгән, шигырьләр язган, яраткан кызын үстергән.
Ләкин бәла килде. 1941 елда Безнең Ватаныбыз өчен караңгы вакытлар
башлана. Сугыш игълан итмичә, безгә фашист Германиясе һөҗүм итә. Муса
Җәлил үз теләге белән шигырьләрендә язганнарын якларга киткән. Һәм бөтен
халык Ватаныбызны яклап чыга. Муса Җәлил сугышкан һәм шул ук вакытта
үзенең шигырьләрендә сугышның коточкычлыгы турында язган.
Тәрбияче: шагыйрь үзенең батырлыгы белән дошманны җиңүгә барган
кешеләр турында сөйли. Ул сугышның чын йөзен күрсәтергә теләгән. Үзенең
шигырьләре белән ул барысын да көрәшкә чакырды.
Балалар, Муса Җәлилнең «Кызыл ромашка» шигырен тыңлагыз әле.
Иртәнге таң нурыннан
Уянды ромашкалар.
Елмаеп, хәл сорашып,
Күзгә-күз караштылар.
Назлады җил аларны,
Тибрәтеп ак чукларын,
Таң сипте өсләренә
Хуш исле саф чыкларын.
Чәчкәләр, кәефләнеп,
Җай гына селкенделәр.
Һәм кинәт шунда гаҗәп
Бер яңа хәл күрделәр.
Ерак түгел моңаеп,
Утыра ромашка кызы,
Тик чуклары ак түгел,
Кан шикелле кып-кызыл.
Ромашкалар бар да ак,
Аерылмый бер-береннән;
Ничек болай бер үзе
Ул кызылдан киенгән?
Әйттеләр: «Син, сеңелкәй,
Ник үзгәрдең? Нишләдең?
Нидән кызыл чукларың?
Нидән алсу төсләрең?»
Әйтте кызыл ромашка:
— «Төнлә минем яныма
Ятып батыр сугышчы
Атты дошманнарына.
Ул берүзе сугышты
Унбиш укчыга каршы;
Чигенмәде, тик таңда
Яраланды кулбашы.
Аның батыр ал каны
Тамды минем чукларга.
Минем кызыл күлмәгем
Бик охшады Чулпанга.
Егет китте, мин калдым
Канын саклап чугымда,
Көн дә аны сагынып,
Балкыйм мин таң нурында».
Тәрбияче: Муса Җәлил үзенең шигырендә нәрсә турында сөйли?
Балалар: сугыш һәм яраткан табигате турында.
Тәрбияче: Балалар, ничек уйлыйсыз, ни өчен ромашка Кызыл?
Балалар: әйе, солдатныә каны ромашканы буяган.
Тәрбияче: бу солдатны герой дип атап буламы?
Балалар: әйе.
Тәрбияче: Муса Җәлил бу шигырендә сугыш турында шулкадәр тирән
мәгънәле итеп язган, һәт тә бер сугышчының фашистлар отрядына каршы
ничек көрәшүен ачык итеп күз алдына китерәсең. Бу сугышчы кыю, батыр
кеше дип әйтеп буламы?
Балалар: әйе,шагыйрь үзенең шигыре белән кайгыны да, борчылуны
да, сагынуны да, һәлак булган герой өчен горурлыкны да җиткерә, чөнки ул
гына бу солдатның һәлак булуын күргән.
Тәрбияче: әйе, балалар! Сугыш турында шигырьләрне күз яшьләресез
уку мөмкин түгел. Муса Җәлил сугышта яралана, аңын югалта, һәм
фашистлар аны ничек тотканнарын шул ук ромашка гына күрә. Аның каны
чәчәктә кала. Ләкин әсирлектә дә ул фашистлардан курыкмый, ул башка
әсирләргә дошманны җиңәргә ярдәм итә. Аның батырлыгы, шигырьләре
фашизмны җиңәргә бик ярдәм итте.
Мин сезнең белән бергә җир планетасының барлык кешеләренә
мөрәҗәгать итәргә телим: «Ромашкалар ак булсын!».
Физминутка: «Ромашкалар»
Тәрбияче: балалар, әйдәгез эле «Ромашка» уенын уйнап алабыз.
(Балалар әйләнәләр һәм сүзләр әйтәләр)
Кием күлмәкләре,
Сары брошкалар,
Бер тап та юк
Матур киемдә.
Бу ромашкалар бик матур-
Менә уйныйлар,
Балалар кебек.
(Юллар барышында балалар хәрәкәтләрен күрсәтәләр)
Тәрбияче: балалар, әйдәгез, «Ромашкалар ак булсын!» дигән рәсем
ясап алыйк. Сезнең рәсемнәрегез аркылы бу көрәшкә өлешебезне кертик.
Балалар яшел фонга Ак гуашь белән ромашкалар ясыйлар. Үз
рәсемнәрен карыйлар.
Тәрбияче: балалар, барыгыз да шундый матур итеп ак ромашкалар
ясадыгыз. Сезнен ромашкаларыгыз кебек илебез дә ак, тыныч, матур булсын!

Җаббарова Алинә Айдаровна, Казан шәһәре Вахитов районының 89нчы балалар бакчасы.