Балыкларны куркыткан

БАЛЫКЛАРНЫ КУРКЫТКАН

Бер малай кармак алып күл буена балык тотарга килгән, ди. Күлнең өсте тып-тыныч икән. Малай күл буена әкрен генә килеп утырган да кармак салган. Шул арада су өстендә «чулт» иткән тавыш ишетелеп киткән. Караса, басма өстендә бер бака утыра икән. Бака зур авызын шапылдатып:
— Әй юньсез малай! Кичә синең дәрестә шаулаганыңны ишетеп, судагы балыклар барысы да качып беттеләр, хәзер инде тота алмассың, — дигән.

КОШЛАР ТЕЛЕ

Бер малай кошлар телен өйрәнергә теләгән. Ул, иртүк торып, бер зур агач төбенә килеп утырган да кошлар сайраганны тыңламакчы булган. Агач башына бик күп кош килеп кунган. Аларга карап малай:
— Ягез, матур кошлар, сез мине үзегезчә сөйләргә өйрәтегез әле, мин сезгә җим бирермен, — дигән.
Кошлар, ботактан ботакка сикерешеп, чүтелдәшә башлаганнар:
— Син башта безгә оя ясап куй, аннан соң сөйләргә өйрәтербез, — дигәннәр.

ҮРДӘК БЕРЕНЧЕЛЕКНЕ АЛГАН

Беркөнне сыер белән кәҗә янына тавык белән үрдәк килеп туктаганнар да яңа хәбәр белдергәннәр:
— Иртәгә йорт хайваннары һәм кошларның һөнәрләрен сынап карыйлар. Кем үзенең һөнәрен яхшы күрсәтә, шуңа бүләк биреләчәк, — дигәннәр.
Иң беренче булып кәҗә акырырга тотынган:
— Мин шундый матур итеп җырлап күрсәтермен, бөтенесе хәйран калыр, — дигән.
— Ә мин йөгерү ярышында катнашырмын, — дигән сыер, мөгри-мөгри.
— Минем җырлап караганым бар инде, бу юлы биеп күрсәтергә кирәк, — дигән тавык.
— Мин белмәгән, эшкә тыгылмыйм. Сәхнәгә чыгам да бак-бак итеп бакылдап күрсәтәм, шул җитәр, — дигән үрдәк.
Менә икенче көнне боларның һөнәрләрен тикшерү өчен комиссия килгән. Аю бабай, күзлеген киеп, бик игътибар белән күзәтеп торган. Төлке беркетмә язган.
Кәҗәнең бакырганыннан бөтенесе шаркылдап көлгәннәр.
— Бу тавышың белән абзарыңда гына акырып ятарга кирәк сиңа, — дигәннәр.
Сыер йөгерергә чыккач, абынып егылган. Тавык та биемәкче булган икән, чалыш атлап, мәтәлеп киткән.
Ә үрдәк сәхнәгә чыккан да үзенчә бакылдаган. Аңа барысы да гөр килеп кул чапканнар, һәм үз телендә матур итеп шигырь сөйләгән өчен, аңа сулы ванна бүләк иткәннәр.

ХУҖА НАСРЕТДИН БАЛАЛАР ЯНЫНДА

Хуҗа хайваннарны, кошларны бик ярата икән. Беркөнне аның киез катасына песи баласы кереп йоклаган. Нәкъ шул вакытта Хуҗаны кунакка чакыра килгәннәр. Хуҗа, песи баласын уятырга кызганган да, бер катасын аягына киеп, икенчесен кулына тотып кунакка киткән.

* * *
Хуҗаның бер тавыгы үзе кая барса артыннан калмыйча ияреп йөри икән. Беркөнне Хуҗаны кунакка чакыра килгәннәр.
— Хуҗа абый, зинһар, тавыгыгызны урам буенча ияртеп килмәгез. Бездә бик зур кешеләр була, көләрләр үзегездән,— дигәннәр аңа.
— Ярар, — дип калган Хуҗа. — Сез дигәнчә булыр.
Кунакка барыр вакыт җиткәч, Хуҗа тавыгын иярткән дә күрше авылга киткән.
Күрше авыл янында инеш аша чыгасы бар икән. Хуҗа инешне ерып чыккан, ә тавыгы яр буенда аптырап калган да әкрен генә өенә кайтып киткән. Шуннан Хуҗа теге кешеләргә кунакка килгән.

* * *
Хуҗаның Акбай исемле эте бар икән. Бу этне ул арт аякларына басып торырга, ал тәпиен биреп исәнләшергә өйрәткән. Урамдагы балалар көн буена Акбайны аптырата башлаганнар. Берсе килә дә: — Яле, Акбай, —дип, арт тәпиенә бастыра. Икенчесе килә дә арт тәпиенә бастыра. Өйрәтелгән Акбай балаларның сүзен тыңлап арып бетә. Хуҗа беркөнне балаларны җыеп ала да:
— Хәзер, балакайлар, мин сезгә бер һөнәр өйрәтәм. Сез менә шулай кулларыгыз белән җиргә басып, аякларыгызны күтәреп тора аласызмы? — ди.
— Була ул, Хуҗа абый, — диләр балалар, — безгә берни түгел ул.
Алар аякларын җитез генә югары күтәреп, кулларына басып торалар.
— Ярый, бик әйбәт, — ди Хуҗа.
Шуннан ул балаларны кая күрсә шунда туктата да һөнәрләрен күрсәттерә башлый.
— Хуҗа абый, без арыдык инде, — диләр балалар. Шуннан соң балалар Акбайның да хәлен аңлыйлар, аны бүтән йөдәтми башлыйлар.